Melamine gây hại thế nào?
Gần đây dư luận rất quan tâm đến độc tố melamine (chất gây sạn thận cho trẻ em) có trong một số sữa và sản phẩm chế biến từ sữa thậm chí melamine còn được cảnh báo có trong tô chén bằng nhựa melamine – formaldehyt để chứa lâu các thức ăn chua, nóng hoặc nấu trong lò vi sóng.
Cẩn trọng với đồ dùng bằng nhựa melamine
Năm 2004 và 2005, cơ quan về Tiêu chuẩn Thực phẩm của Anh thực hiện 2 cuộc điều tra cơ bản về tình hình các dĩa, tách, chén, muỗng tiết melamine và formaldehyt vào thực phẩm vượt mức cho phép. GS.TS Chu Phạm Ngọc Sơn – Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội KHKT TPHCM cho biết, các đồ dùng gia đình bằng nhựa melamine – formaldehyt tương đối bền, đẹp. Tuy nhiên trong những năm gần đây, người ta bắt đầu quan tâm đến việc sử dụng chúng để chứa thức ăn nóng, chua, chúng có thể tiết vào thức ăn melamine và formaldehyt. Chúng là những nguyên liệu ban đầu chưa kịp phản ứng và còn bị “nhốt” trong mạng nhựa.
Kết quả điều tra cho thấy, một số sản phẩm nhựa tiết ra formaldehyt vượt nhiều lần mức tối đa chấp nhận (15mg/kg hoặc 2,5mg/dm2). Năm 2004, có 5/50 mẫu vượt mức từ 8 đến 76 lần, năm 2008 có 8 mẫu vượt mức từ 6 đến 65 lần. “Từ kết quả thực nghiệm nêu trên, có lẽ chúng ta nên thận trọng khi dùng các tô chén bằng nhựa melamine – formaldehyt để chứa lâu thức ăn chua, nóng hoặc nấu trong lò vi sóng”, giáo sư Sơn nhấn mạnh.
Theo giáo sư Sơn, việc phân tích chính xác melamin trong nền sữa không phải là dễ dàng cả ở khâu tách chiết melamine ra khỏi nền sữa và ở khâu vận hành thiết bị. Cho đến nay, ngoài việc sử dụng ELISA để sàng lọc thì chỉ có ba kỹ thuật tương đối hiện đại được sử dụng để phân tích melamine trong sữa là: sắc ký lỏng HPLC với đầu dò UV dùng cho hàm lượng melamine tương đối lớn; sắc ký khí ghép khối phổ (GC/MS, GC/MS/MS); sắc ký lỏng ghép phối khổ (LC/MS/MS).

Melamine có tác hại như thế nào?
Theo bác sĩ Nguyễn Xuân Mai, Phó Viện trưởng Viện Y tế công cộng, cho đến nay, ở Trung Quốc đã có hai trẻ em chết trong năm 2008 do sạn thận và hơn một ngàn trẻ mắc bệnh có liên quan đến sữa Trung Quốc có nhiễm melamine.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy ở chuột, melamine không chuyển hóa và được bài tiết dưới dạng không đổi. Thử nghiệm melamine trên động vật cho thấy chất này có thể gây ra tình trạng ngộ độc cấp tính và mạn tính. Tuy nhiên, phải cần một lượng melamine lớn mới có thể gây ra ngộ độc cấp. Melamine sẽ gây kích ứng cơ thể khi hít phải hoặc tiếp xúc với da, mắt.
Một nghiên cứu về độc chất học được thực hiện sau khi thu hồi thức ăn của thú nuôi đã kết luận là hợp chất của melamine và acid cyanuric trong thức ăn sẽ dẫn đến suy thận cấp trên mèo.
Melamine có thể gây tổn hại đến cơ quan sinh sản, bàng quang, hoặc gây sạn thận và có thể đưa đến ung thư bàng quang. Melamine có nhiều khả năng gây ngộ độc mạn tính do tính chất khó hòa tan trong nước tiểu để được bài tiết ra ngoài.
Với hàm lượng nào thì melamine có thể gây hại cho sức khỏe con người? Bác sĩ Mai cho biết, sự tiếp xúc của người tiêu dùng với melamine được xem như là thấp. Ví dụ như dư chất của melamine do hậu quả của chuyển hóa cyromazine – một loại thuốc trừ sâu có thể xảy ra do nhiễm từ các dụng cụ chứa thực phẩm bởi các axit trong thực phẩm như nước cam, chanh hay sữa đóng cục ở nhiệt độ cao.
Cục Quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ đã đánh giá độ an toàn và nguy cơ của melamine và hợp chất tương đồng về mặt cấu trúc và xác định rằng lượng melamine mà cơ thể hấp thụ có thể dung nạp hằng ngày là 0.63mg/kg/ngày. Liều lượng đã ấn hành theo đề nghị tạm thời là 0.5mg/kg/ngày cho tất cả melamine và các chất tương đồng (ammeline, ammelide, acid cyanuric).